روابطی که به سبب عدم قاطعیت وزارت امورخارجه کشورمان در مقابل طرف سعودی درخصوص دادن پاسخ روشنی به وقایع روی داده و همچنین رسیدگی و احقاق حقوق ایرانیان، سبب گستاخ‌تر شدن این رژیم شد. تا جایی که سر کنسولی ایران را در عربستان تعطیل کرده و دیپلمات خود را از ایران فراخواندند. وضع به همین‌جا ختم نشد و عربستان سعودی با گستاخی تمام جلوی چشم بیدار مجامع بین‌المللی شیخ نمر رهبر شیعیان این کشور را نیز اعدام کرد.
اما آنچه امروز مورد بحث قرار می‌گیرد سرنوشت در هاله‌ای از ابهام حج تمتع سال95 است که به گفته رئیس سازمان حج و زیارت به سبب تعلل عربستان در پاسخ به 4محور مورد دغدغه و به حق ایران آن هم با گذشت 20روز از مذاکرات با این کشور، حج تمتع95 را منتفی می‌کند. امری که روز گذشته با حضور اوحدی و اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. در همین خصوص قدس با «محمدصالح جوکار»، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی داشته و وضعیت حج تمتع و لزوم برخورد قاطع وزارت امورخارجه با عربستان را مورد بررسی قرار داده است.
بعثه مقام معظم رهبری اقامه حج را یک حق دانسته و عنوان کرده‌اند که برای اقامه حج مصرّ هستیم، بفرمایید تاکنون برای احقاق این حق چه مذاکراتی با عربستان سعودی انجام شده و چه نتایجی داشته است؟
در نشستی که 19 اردیبهشت‌ماه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با حضور رئیس سازمان حج و زیارت و معاونین ایشان برگزار شد، مسأله برگزاری حج تمتع مورد رسیدگی و بررسی قرار گرفت. در این جلسه رئیس سازمان حج و زیارت گزارشی از اقدامات انجام شده در این خصوص را ارائه کردند و از نشست‌هایی که در عربستان با حضور رئیس حج عربستان و وزارت این کشور برگزار شده، صحبت‌هایی که در آنجا مطرح شده اطلاعاتی را ارائه کردند.
رئیس سازمان حج و زیارت کشور در این جلسه در مورد پرداخت دیه کسانی که در حادثه خانه خدا و همچنین حادثه منا به شهادت رسیدند، تأکید داشتند که طرف عربستانی قول داده است دیه کسانی که در خانه خدا به شهادت رسیده‌اند، تا قبل از حج تمتع امسال پرداخت شود ولی در حادثه منا همچنان موضوع بلاتکلیف مانده است.
یکی دیگر از مباحث مطرح شده از سوی سازمان حج و زیارت در عربستان، بحث تضمین امنیت حجاج و زائران است که بایستی توسط کشورعربستان تأمین شود؛ همچنین بحث خدمات کنسولی مطرح شد، با توجه به قطع رابطه دیپلماتیک ما با عربستان و بحث‌های خدمات کنسولی که به زائران داده می‌شود باید تعیین تکلیف شود.
تأکید طرف عربستانی هم بر این موضوع استوار بوده است که ایران نسبت به عدم برگزاری برخی مراسمها، مانند مراسم دعای کمیل و همایشهای داخل هتل‌ها ملزم باشد و از طرفی زائران جمهوری اسلامی با زائران کشورهای دیگر ارتباطی نداشته باشند. همچنین ویزا و روادید هم از کشور ثالث صادر شود، که البته هیچ‌کدام از این موارد قابل قبول نبوده است. طی این دو سه روز مذاکراتی که در عربستان انجام گرفته و این مباحث مطرح شده، قرار بوده که طرف عربستانی نتیجه کار را اعلام کند، ولی تاکنون هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی از سوی عربستان انجام نشده است.
مسلماً عربستان بدنبال برگزاری یک حج شرافتمندانه نیست بلکه بیشتر بدنبال تحقیر زائران ماست و نمی‌خواهد آنچه که در شأن زائران است رعایت کند و حتی حاضر به عذرخواهی نسبت به آن اتفاقاتی که قبلاً پیش آمده (آنچه که در فرودگاه جده اتفاق افتاد و آن عمل زشتی که مأموران آل‌سعود نسبت به آن دو نوجوان ایرانی انجام دادند) نبوده، پاسخگو نیستند وهیچ‌گونه تنبیهی هم در خصوص مأموران خاطی انجام نشده است.
معتقدم عربستان تنها بدنبال کارشکنی است. آنچه مسلم است اینکه امروز آل‌سعود به عنوان کسی که مدیریت حج را انجام می‌دهد می‌بایست با زائران برخورد صحیحی داشته باشد و به عنوان خدمتگزار زائران کار کند نه به عنوان کسانی که نسبت به مردم فخرفروشی می‌کنند. بطور کلی بحث حج و این اجتماع عظیم انسان‌ها برای کشور ما و آرمان‌های انقلابمان حائز اهمیت است و در چنین شرایطی می‌بایست با زائران کشورهای دیگر ارتباط داشته باشیم، در حقیقت پیام اصلی انقلاب اسلامی و آن روح برادری که در حج باید تحقق پیدا کند، در این ارتباطات نمود می‌یابد. لذا اگر عربستان بخواهد مانع از این کار شود، در حقیقت آن مراسم حج عزتمند نخواهد بود و لذا آل‌سعود باید از اقدامات قبلی خود خصوصاً بحث حادثه منا عذرخواهی کند.
به نظر شما چقدر ضرورت دارد وزارت امورخارجه درخصوص این موضوع برخورد قاطعی با عربستان داشته باشد؟
آنچه مشخص است اینکه وزارت امورخارجه در عرصه دیپلماسی باید فعال‌تر باشد و تنها این نیست که سازمان حج و زیارت به تنهایی پیگیر این مسائل باشد. وزارت امورخارجه کشور باید در قبال مسأله حج و حوادث آن با مواضع محکم و درستی وارد شود و نسبت به اقداماتی که آل‌سعود انجام داد، مخصوصاً حادثه‌ای که در جده اتفاق افتاد، پاسخگو باشد. این مسأله باید اطلاع رسانی دقیقی شود و ذهن مردم مسلمان کشورهای دیگر هم نسبت به این موضوع و کار شنیعی که عمّال آل‌سعود انجام دادند، روشن شود. اما متأسفانه اطلاع رسانی‌های ما در این زمینه کم بوده و ضعیف عمل کرده‌ایم و مواضع محکمی نداشتیم؛ این در حالی است که می‌باید جدی‌تر با رژیم آل‌سعود برخورد می‌شد که تا این حد از خودشان گستاخی نشان ندهند.
به نظر شما برای رسیدن ایران به حق خود، چه دیپلماسی و رویکرد سیاسی را باید در پیش بگیرند؟
قطعاً رایزنی با کشورهای دیگر هم باید انجام شود. در حادثه منا یک کمیته حقیقت‌یابی قرار شد تشکیل شود، چنانچه مقام معظم رهبری هم فرمودند حادثه منا نباید فراموش شود. ولی متأسفانه ما ندیدیم که این کمیته اصلاً تشکیل شده یا حتی فعالیت درخوری داشته باشد و با دیگر کشورهای اسلامی تعاملی بر قرار کند. لذا این سیاست یعنی ارتباط و رایزنی با دیگر کشورهای اسلامی در قالب این کمیته حقیقت‌یاب باید دنبال شود تا بحث حادثه منا بطور جدی‌تری مورد بررسی قرار گیرد.
اگر ایران از موضع ضعف یا قدرت وارد شود چقدر می‌تواند روی برخوردهای آینده عربستان با حجاج و زائران ایرانی تأثیرگذار باشد؟ این امر چه تأثیری بر روی خود مناسک حج دارد؟
آنچه که مشخص است اینکه ما تا الان هر چقدر که در مقابل عربستان کوتاه آمده‌ایم، عربستان گستاخ‌تر شده است، لذا می‌بایست سیاستمان را نسبت به عربستان تغییر دهیم. باید پاسخ این گستاخی‌ها، اهانت‌ها وتوهین‌ها را بطور جدی بدهیم. ما نباید اینها را بدون پاسخ بگذاریم. بدون پاسخ گذاشتن این بی‌حرمتی‌ها می‌تواند در آینده برای ما مشکلات بیشتری در پی داشته باشد.
آیا اجرای مناسک حج در شرایطی که روابط دیپلماتیک ما با عربستان سعودی قطع است، می‌تواند مشکل‌ساز باشد؟
خیر، چرا که در هر صورت بحث حج یک عمل عبادی است و هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی حضور مسلمانان برای برگزاری آن را بگیرد. حرمین شریفین متعلق به یک کشور نیست متعلق به جهان اسلام است و حق مسلمانان است که در این مراسم و مناسک حضور پیدا کنند و رژیم آل‌سعود نباید جلوی این کار را بگیرد.
آقای اوحدی گفته بود که دولت عربستان هنوز درباره چهار موضوعی که حق ایران است، پاسخ درستی نداده است،علت این تعلل عربستان چیست؟
مباحثی در نشست اخیر در عربستان مطرح شده که هنوز عربستان نسبت به آن پاسخگو نبوده و تعلل می‌کند. به‌طور کلی عرض می‌کنم که عربستان در هیچ موضوعی پاسخگو نیست و اصلاً رژیمی است که در هر زمینه‌ای هر اقدام خیره سرانه‌ای که بخواهند، انجام می‌دهند اما پاسخی هم نمی‌دهند. ولی از طرف کشور ما هم تاکنون یک موضع محکم و راسخ در این رابطه مطرح نشده است. متأسفانه رژیم آل‌سعود با رشوه‌های کلانی که به بعضی از سران کشورهای اسلامی می‌دهد همه را به نوعی به سمت خودش متمایل کرده است و آل‌سعود با پول اجازه نمی‌دهند حق وحقیقت برملا شود.
خب! یک مقدار از این تعلل عربستان در پاسخ به 4 موضوع طرح شده از سوی ایران که حق ماست عدم جدی بودن وزارت خارجه ما در پیگیری این مسایل بوده است. لذا عربستان نه تنها در مسایل منطقه‌ای بلکه در موضوعات و اتفاقاتی که در خود عربستان افتاد، پررو شده است و این پررویی را در اعدام رهبر شیعیان عربستان بیش از پیش نشان داد که البته در این زمینه هم قطعاً چراغ سبز آمریکا بسیار مؤثر بوده است. قطعاً عدم قاطعیت وزارت امورخارجه ما در پاسخ‌گیری ازعربستان در این مسائل آنها را بیشتر پررو کرده است و سبب شده آنها نخواهند نسبت به اقداماتشان در سطح منطقه پاسخگو باشند.
